Kısa tanımıyla “Apostil Şerhi” yabancı devlet makamlarınca düzenlenmiş belgelerin ayrıca bir tasdik işlemine tabi tutulmaksızın bir başka devlet makamı tarafından geçerli kabul edilmesine yönelik işlemler bütünüdür. Bu işlem son derece basit olup belgeyi düzenleyen devletin yetkili makamı tarafından ilgili evraka “Apostil” kaşesinin basılarak veya etiketinin yapıştırılarak imzalanmasından ibarettir.

Devletler, resmi iş ve işlemlerinde her şeyden önce kendi yasalarına göre kurulmuş dairelerin düzenleyecekleri belgelere itibar ederler. Bir devlet yetkili makamınca düzenlenmiş olan resmi belge temel olarak bir başka devlet için herhangi bir sıfat ve değer taşımaz. Temel kabul ve varsayım budur.

Ancak, bazı koşullar gerçekleştiğinde bir devletin yetkili makamı tarafından düzenlenmiş olan resmi belge başka bir devlet tarafından da resmi belge olarak kabul edilebilir

Bu hususta Türkiye Cumhuriyeti devletinin temel kabulü, yabancı devlet makamlarınca düzenlenmiş olan resmi belgenin ancak o yerdeki diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından tasdik edilmesi halinde Türkiye’de de geçerli resmi belge olarak kabul edileceği yönündedir.

Elinde yabancı bir devlet makamı tarafından düzenlenmiş bir resmi belge olan kişinin bu resmi belgeyi Türkiye’de resmi belge olarak işleme koyması için temel olarak yapması gereken şey, o yerdeki diplomasi veya konsolosluk memurlarına onaylatmasından ibarettir. Ancak bu yol oldukça zor ve zahmetli birtakım prosedürlerin işletilmesini gerektirmektedir. Bu yola “Tasdik Mecburiyeti” de denilmektedir.

Apostil Şerhi ise, bu tasdik mecburiyetinin ortadan kaldırılması ve basitleştirilmesi işleminden başka bir şey değildir aslına bakılırsa. Yani, yabancı bir devlet makamı tarafından düzenlenmiş resmi belge yine aynı yabancı devletin yetkili makamınca verilmiş “Apostil Şerhi”ni taşıdığı takdirde “Tasdik Mecburiyetinden” muaf olacaktır.

Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan ve Türkiye’nin 08/05/1962 tarihinde imzaladığı “Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi, Türkiye bakımından 29/09/1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Sözleşme ile bir akit devletin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer bir akit devletin ülkesinde ibraz edilecek olan resmi belgelerin diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından onaylanması zorunluluğu kaldırılmış bulunmaktadır. Sözleşmeye taraf devletler yazımızın sonunda yer almaktadır.

Sözleşmede taraf devletlerin birinin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer taraf ülkesinde kullanılacak olan şu belgeler resmi belge olarak nitelendirilmiştir;

• Savcı, zabıt kâtibi veya adliye memuru tarafından verilmiş olan belgeler de dâhil olmak üzere, devletin bir yargı organına veya mahkemesine bağlı bir makam veya görevli memur tarafından düzenlenmiş olan belgeler,

• İdari belgeler,

• Noter senetleri,

• Kişilerce özel sıfatlarla imzalanmış belgeler üzerine konulmuş olup, belgenin kaydının veya belirli bir tarihte mevcut olduğunun ve imzalarının doğruluğunun resmi makam ve noterlerce tasdiki gibi resmi beyanlar.

Türkiye için tasdik şerhini (Apostil) vermekle yetkili Türk Makamları; idari belgeler için valilikler, adli belgeler için ise ağır ceza mahkemesi kuruluşu olan merkezlerdeki adli yargı adalet komisyonu başkanlıkları olarak tespit edilmiştir.

Ayrıca, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 8’inci ve Adli Sicil Yönetmeliğinin 10’uncu maddelerine göre verilen ve anılan Sözleşme uyarınca adli belge niteliğinde olup, yurt dışında kullanılacak olan adli sicil kayıtlarının da ağır ceza mahkemesi kuruluşu olan merkezlerdeki adli yargı adalet komisyonu başkanlıklarınca tasdik edilmesi gerekmektedir.

Apostil şerhi, yetkili makam tarafından Sözleşmeye ekli örneğe uygun olarak, bizzat belgenin veya buna eklenecek kağıdın üzerine konulacaktır. Bu, tasdik şerhini koyan makamın resmi dilinde veya ikinci bir dilde yazılabilecektir. Ancak tasdik şerhinin “Apostille Convention de La Haye Du 5 Octobre 1961” başlığının Fransızca olarak belirtilmesi zorunludur. Tasdik şerhi, sözleşmede yer alan örneğine uygun olarak en az dokuz santimetre kenarlı kare biçiminde hazırlanmalı ve bizzat belgenin veya buna eklenecek bir kâğıdın üzerine konulmalıdır.

Son olarak, Yargıtay uygulamasında apostil şerhinin nasıl anlaşıldığı konusuna değinmek isteriz. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2009 tarihli bir kararında “Dosyaya sunulan vekâletname yabancı ülkede düzenlenmiştir. 1512 sayılı Noterlik Kanununun 195. maddesi gereğince yabancı memleketlerde düzenlenen vekâletname altındaki imza ve mührün o yer Türk Konsolosluğu tarafından tasdik edilmiş olması gerekir. Yabancı Resmi Belgelerin Tasdikten Muaf Tutulmasına ilişkin 1961 tarihli Lahey Konvansiyonu, bu sözleşmeye taraf devletlerden birinin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer akit devlet ülkesinde kullanılacak olan resmi belgelerin diplomasi ve konsolosluk memurları tarafından onaylanması zorunluluğunu kaldırmış ise de anılan bu sözleşme gereğince belgedeki imzanın, imzalayan kişinin sıfatının, gerektiğinde bu belge üzerindeki mühür ve damganın belgeyi düzenleyen ülkenin yetkili makamınca tasdik edilmiş olması, başka bir ifadeyle apostil şerhini ihtiva etmesi zorunludur.” diyerek uygulamaya yön vermiştir.

Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi’ne taraf devletler*:

ABD, İsrail, Tonga, Almanya, İsveç, Trinidad ve Tobago, Andora, İsviçre, Türkiye, Antigua, İtalya, Ukrayna, Arjantin, İzlanda, Venezuela, Arnavutluk, Japonya, Yeni Zelanda, Avustralya, Karadağ, Yunanistan, Avusturya, Kazakistan, Azerbaycan, Kolombiya,  Bahamalar, Kuzey İrlanda, Barbados, Lesotho, Barbuda, Letonya, Belarus, Liberya,  Belçika, Lihtenştayn, Belize, Litvanya, Birleşik Krallık (İngiltere), Lüksemburg, Bosna-Hersek, Macaristan, Bostvana, Makedonya, Brunei Sultanlığı, Malavi, Bulgaristan, Malta, Cook Adaları, Marshall Adaları, Çek Cumhuriyeti, Mauritius, Çin Halk Cumhuriyeti, Meksika, Hong Kong ve Makou, Moldova, Danimarka, Monako, Dominik, Namibya, Ekvador, Niue, El Salvador, Norveç, Ermenistan, Panama, Estonya, Polonya,  Fiji, Portekiz,  Finlandiya, Romanya,  Fransa, Rusya Federasyonu,  Grenada, Saint Kitts ve Nevis, Grenadines, Saint Lucia, Güney Afrika, Saint Vincent, Güney Kore, Samoa, Gürcistan, San Marino, Hırvatistan, Seyşeller, Hindistan, Sırbistan, Hollanda, Slovakya, Honduras, Slovenya, İrlanda, Surinam, İspanya, Svaziland.

NOT: Adli yahut İdari belgelerinize apostil almak istediğiniz taktirde bizimle temasa geçebilirsiniz.

______________________

*(Taraf Devlet Listesi İçin Kaynak: Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğünün 01/03/2008 Tarih ve 68/1 sayılı genelgesi)